Dachy i ściany.
Antropologiczne
i socjologiczne aspekty architektury
14-16. września 2017, Lidzbark
Warmiński, Oranżeria Kultury
Roofs and walls.Anthropological and sociological features of architecture
Współorganizatorzy:
Miejska
Biblioteka Pedagogiczna ORANŻERIA KULTURY w Lidzbarku Warmińskim, Instytut
Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Filozofii,
Socjologii i Dziennikarstwa Uniwersytetu Gdańskiego
Zaproszeni
Goście:
Arbeitsgruppe Architektursoziologie przy DGS (Deutsche Gesellschaft für
Soziologie)
dr hab. Grażyna Woroniecka (Ośrodek Socjologii Zamieszkiwania ISNS UW),
dr Lesław Michałowski (Instytut Filozofii, Socjologii i Dziennikarstwa, Uniwersytet
Gdański)
Tematyka
sympozjum
Budowanie i zamieszkiwanie
jest sposobem bycia człowieka w świecie [Heidegger 1974]. Jest z jednej strony odpowiedzią
na wymagania płynące ze strony ludzkiego ciała, a z drugiej wykorzystaniem możliwości,
jakie daje człowiekowi środowisko zewnętrzne. Zawiera zarówno elementy oddzielania
się od przyrody i innych ludzi, jak również włączania ich w obręb własnych osiedli
i domów. Budowanie jest tą formą aktywności, która pozostawia najtrwalszy
materialny ślad obecności grup ludzkich w terenie, a dzięki temu, paradoksalnie,
daje nam dobry wgląd w procesy zmian zachodzące w społeczeństwach i stylach
życia. Rozwija opowieść o uniwersalnej naturze ludzkiej i o unikalnych
kulturach. Zwraca uwagę w stronę wyspecjalizowanych grup budujących, zdobiących,
sprzątających, nadających kryteria ocen, nieformalnych i formalnych aktów przetwarzania
budynków, przejawów skierowanej ku nim agresji i zniszczenia.
Warto pamiętać, że różnorodne
formy budowli silnie kształtują życie codzienne jednostki i jej relacje społeczne
z innymi w sposób, w którym ważne są płeć, wiek, sprawność fizyczna etc. Ale domy
budowane są nie tylko dla ludzi - też dla istot nadprzyrodzonych, zwierząt i
innych organizmów, żywych i umarłych, pojazdów i rzeczy. Przestrzeń materialna
ukazuje najważniejsze procesy i problemy społeczne, bo sama dobrze widoczna,
pozwala uzyskać wgląd w nieoczywiste społeczne nierówności i podziały, w
palimpsesty kolejnych warstw przeszłości. Budowlom skromnym i tymczasowym
przeciwstawiają się różne rodzaje budowlanej ostentacji. Architekturze
wernakularnej przeciwstawia się gwiazdorska architektura. Mamy do czynienia z niewiarygodną
wprost różnorodnością rozwiązań i polityk różnicowania domostw, materialnego wykluczania
i włączania. Rozpoznajemy liczne, palące kwestie związane z utratą domów lub
niemożnością ich stworzenia, niedoskonałością schronień i różnymi formami budowlanej
deprywacji, a z drugiej strony – z przejmowaniem przez następców całej kultury
materialnej po tych, którzy musieli swoje miejsca w pośpiechu i
niebezpieczeństwie opuścić. Interesują nas także budowle jako obiekty imaginacji
i wspominania, przedmioty silnych emocji i kluczowych przywiązań.
Architekci i budowniczy specjalizują
się w budowaniu. Zwykle opierają się przy tym na pewnych założeniach o naturze
ludzkiej, ludzkich możliwościach i preferencjach. My natomiast widzimy duży
potencjał dla stosowania narzędzi teoretycznych i metodologicznych socjologii i
antropologii w tym temacie. Jesteśmy przekonani, że badania etnograficzne mogą wnieść
poważny wkład w rozumienie relacji człowieka ze środowiskiem materialnym i
proponując sympozjum naukowe o tej problematyce, chcemy wspomóc ich rozwijanie.
Zakres tematyczny
sympozjum, który proponujemy, przewiduje poniższe zagadnienia, choć się do nich
nie ogranicza:
·
projektowanie i budowanie jako działanie
społeczne;
·
kształtowanie przestrzeni prywatnych i
publicznych – przekonania, założenia, wytyczne, główni aktorzy i dominujące
dyskursy;
·
budowle jako formy celebracji wartości i
idei;
·
kto / co zasługuje bądź nie na dom i jaki?
·
architektura bezdomności, uchodźstwa,
migracji;
·
rekonstrukcje, adaptacje, modernizacje,
rewitalizacje zabudowy;
·
co się wydarza ‘między budynkami’?
·
uniwersalia architektury i jej specyfiki
kulturowe;
·
architektura a przyroda;
·
techniki ‘oswajania’ / ‘zawłaszczania’
miejsc i gry o przestrzeń;
·
zabudowa jako obiekt agresji i zniszczenia;
·
socjologiczne i antropologiczne metody
badania relacji w architekturze i z architekturą;
·
technologie wirtualnego ‘bycia’ w różnych
miejscach.
PROGRAM WSTĘPNY
Czwartek, 14.09.2017
13:45 Powitanie
gości przez Dyrektor Oranżerii panią Annę Puszcz; rozpoczęcie obrad
14:00 – 16:00
Sesja I English Theory and Praxis of Architecture
Joachim Fischer Architecture as Society’s “Heavy
Medium of Communication“.An approach between philosophical anthropology,
cultural philosophy and social philosophy
Urszula Jarecka Far beyond “Romeo and Juliet”…
Balcony as performative space of ecological theatre
Christine Neubert Experiencing Architecture in Everyday
Life
Przemysław Kisiel Social dimension of museum space
16:00 – 16:30 Przerwa kawowa
16:30 – 18:30
Sesja II English Architecture
as a Medium of Memory, Identity, Emotions and Values
Anna-Lisa
Müller,
Werner Reichmann Architecture and the Social. The
interdependency of materiality and society
Kamilla
Biskupska Byłe, nieistniejące
miasto. O niewidocznej stronie pamięci społecznej na przykładzie Wrocławia
Karolina Ciechorska Disenchanted blocks of flats? The role
and examples of identity anchors in selected districts in Gdansk
Bożena Gierek Celtic architecture as an expression of Celtic
cultural values
Marcin
Biernat Pamięć o
miejscach – miejsca pamięci we wsi Rudzica na Śląsku Cieszyńskim
Piątek, 15.09.2017
09:00 – 10:30
Sesja III English Between
private and public
Marco Paladines A
child’s room and the Neapolitan café
Borys
Cymbrowski Co
znaczy bezdomność? Uwagi na temat stosunków jednostki do otoczenia społecznego
i materialnego
Magdalena
Rosochacka-Gmitrzak Za otwartymi drzwiami… czyli
mieszkania seniorów w procesie "ufunkcjonalniania"
Bogna Dowgiałło Przestrzenność
uczuć. Czy emocje mają dachy i ściany?
10:30 –
11:00 Przerwa
kawowa
11:00 –
13:00
Sesja IV polska, otwarta Oddziaływanie przestrzeni
publicznych i półpublicznych
Dominik
Krzymiński Transformacja wnętrz
miejskich jako przedmiot konfliktu między ich użytkownikami na przykładzie
sporu o ulicę Starowiejską w Gdyni
Albert
Jawłowski Lokalna specyfika –
państwowe uniwersum. Przestrzeń symboliczna Doliny Kiżyńskiej w Republice
Buriacja
Joanna
Szechlicka,
Jacek
Mianowski Społeczne kształtowanie
koncepcji zagospodarowania podwórka w wybranym kwartale Głównego Miasta w Gdańsku,
czyli – co się wydarza między budynkami?
Agata
Wesołowska Rudymenty kultury
rycerskiej w ofercie hotelarskiej i restauracyjnej współczesnej Polski
13:00 –
15:00 Przerwa obiadowa
15:00
– 17:00
Sesja V polska Zamieszkiwanie i mieszkalnictwo
Grażyna
Woroniecka Przyroda jako przedmiot
ekskluzji z domu
Jolanta
Klimczak Płeć przestrzeni.
Przestrzeń płci
Arkadiusz
Peisert Wpływ utowarowienia
mieszkania na charakter wielkomiejskich spółdzielni mieszkaniowych w Polsce
Roland
Łukasiewicz Domy bezdomne,
adaptacja wybranych przestrzeni przez osoby bezdomne
Maciej
Brosz Co to znaczy
mieszkać na wsi?
Sobota, 16.09.2017
10:00 – 12:00
Sesja VII polska Przestrzenie niejednoznaczności
i pamięci
Lesław Michałowski Pamięć architektury / The Memory of
Architecture
Ewa Nowicka Symbolizm
i przestrzeń muzealna. Muzeum represji pod Astaną
(Kazachstan)
Maciej
Witkowski Kto chce wiedzieć,
gdzie stały domy cygańskich przodków?
Grupy cygańskie wobec rozwoju
badań DNA
Małgorzata
Dziura Dzwony i dzwonnice jako
formy celebracji wartości i imaginacji. Antropologiczna analiza budowli sacrum
w krajobrazie nadsańskim
Błażej
Prośniewski Balkon jako
przestrzeń liminalna
Dorota
Rancew-Sikora Udział obiektów
architektonicznych w ślubnych performansach
12:00 Zakończenie
obrad, kawa
12:30 Wycieczka
po Lidzbarku z przewodnikiem
18:00 Otwarty
koncert kameralny w Oranżerii
Język obrad:
polski
i angielski
Publikacja:
Organizatorzy
planują publikację wybranych artykułów (po pozytywnych recenzjach) w formie
monografii lub jako numer czasopisma naukowego.
Miejsce obrad:
Miejska
Biblioteka Pedagogiczna ORANŻERIA KULTURY w Lidzbarku Warmińskim, ul. Ignacego
Krasickiego 2, 11-100 Lidzbark Warmiński.
Lidzbark
Warmiński jest unikalnej urody miasteczkiem położonym na Warmii ok. 40 km na
północ od Olsztyna, w dolinie Łyny i Symsarny - niegdysiejszą siedzibą biskupów
warmińskich. Słynie z gotyckiego zamku, w którym urzędował Ignacy Krasicki, z
przedzamczem zaaranżowanym na luksusowy hotel, a także z kompleksu basenów
termalnych i Krzyżowej Góry z trasami narciarskimi. Skład ludnościowy (etniczny
i religijny) miasta naznaczyły powojenne migracje; dziś jest to tygiel o bardzo
zróżnicowanym wsadzie.
Dojazd
autobusem lub pociągiem do Olsztyna, a stamtąd dalej autobusem lub prywatnym
busikiem (ok. 30 – 40 minut) do Lidzbarka.
Noclegi w Lidzbarku Warmińskim:
Terminarz:
Do
15.05.2017 informacja o
przyjęciu abstraktu do wygłoszenia
Do
15.06.2017 wpłaty
wpisowego w wysokości 50 PLN po zakwalifikowaniu abstraktów; uwaga: studenci i doktoranci zwolnieni
są z opłat.
Konto: Bank
PKO BP SA numer 75 1020 1156 0000 7802 0059 7252, wpłata z dopiskiem „Sympozjum
SAS PTS 2017” i danymi uczestnika
Do 31.07.2017 kompletny program Sympozjum
Komitet Organizacyjny:
oraz wspomagająco: Grażyna
Kubica-Heller, Katrzyna Warmińska, Paweł Załęcki
Informacji dodatkowych w
imieniu Organizatorów udziela:
